Dziś instalacja elektryczna w domu jest nowoczesnym systemem zasilania wielu urządzeń. Chodzi nie tylko sprzęt domowy, ale też automatykę i ogrzewanie. W jaki sposób poprowadzić przewody w domu, by instalacja była efektywna? Na co uważać? Sprawdź to!
Działanie większości urządzeń opiera się na elektryczności. Z tego powodu projekt instalacji elektrycznej w domu wymaga dokładnego rozplanowania położenia punktów zasilających. Już dawno nie stosuje się metody jednego gniazdka na 5 m². Nawet w sypialni czy łazience potrzeba kilku dobrze rozlokowanych punktów. Co zrobić, by dobrze rozplanować gniazdka w domu?
Dlaczego elektryka w domu jest tak ważna?
Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta, bo wystarczy nagły zanik energii elektrycznej, a domownicy nie mogą zrobić wielu rzeczy. Lodówka przestaje działać, telewizor za nic nie pokaże obrazu, internet też nie chce współpracować. Nowoczesne instalacje elektryczne są też niezbędne dla funkcjonowania innych sprzętów. Należą do nich kotły cieplne, pompy wody, automatyka bramy, domofon, zamrażarka i szereg innych urządzeń.
Dlatego konieczne jest nie tylko odpowiednie rozplanowanie miejsc, w których znajdą się gniazdka, ale też jakość całej instalacji. Dla przykładu, jeśli pod jeden obwód podłączysz piekarnik, lodówkę, pralkę, ekspres do kawy i zmywarkę, istnieje duża szansa na to, że po włączeniu na raz kilku z nich przepali się bezpiecznik. Sytuacja będzie się powtarzać i w miarę upływu lat możesz się do niej przyzwyczaić. Lepiej jednak będzie zadbać o to, aby instalacja elektryczna w domu została przebudowana. A to wiąże się często z kuciem ścian. Z tego powodu warto od razu przygotować odpowiedni projekt instalacji.
Jak zrobić instalację elektryczną w domu?
Aby zachować funkcjonalność całego wnętrza i jednocześnie nie wyskrobać z portfela ostatniego grosza na materiały i przyłącza, trzeba dobrze przemyśleć swoje zapotrzebowanie na prąd. Nie chodzi przy tym bynajmniej o jego zużycie, chociaż może to mieć pośredni związek z całym projektem. Najważniejsze są jednak inne kwestie. Sprawdź, jak zrobić instalację elektryczną w domu z głową.
Instalacja elektryczna w domu – schemat gniazdek
W zasadzie jedna z najważniejszych spraw to odpowiednia liczba punktów zasilania. Jak było już wspomniane, jedno gniazdko na 4-5 m² to zdecydowanie zbyt mało w obecnych realiach. Dlaczego? W prosty sposób można przeliczyć, że taka instalacja elektryczna w domu będzie zapewniała w sypialni np. cztery gniazdka, a w kuchni często niej! O ile w sypialnie może to jeszcze wystarczyć, to w kuchni, gdzie trzeba podłączyć lodówkę, mikrofalówkę, piekarnik, zmywarkę, ekspres do kawy, czajnik elektryczny, radio i ładowarki do telefonów, cztery gniazdka to zbyt mało.
Nowoczesne instalacje elektryczne a liczba urządzeń
Trzeba pamiętać, że instalacja elektryczna w domu jednorodzinnym powinna docelowo przewidywać większą liczbę urządzeń w przyszłości. Nie będzie to może diametralna zmiana na przestrzeni lat, ale widać tendencję do wymiany manualnych akcesoriów na proste, ale elektryczne zamienniki.
W tym celu w domach kondygnacyjnych można przygotować specjalne miejsca, w których umieszcza się rurki o niewielkiej średnicy. Przez nie można przeprowadzić kilka przewodów, gdyby w przyszłości trzeba było rozszerzyć instalacje elektryczne w domu o kilka punktów. Unikniesz w ten sposób konieczności robienia dużego, kłopotliwego remontu.
Dopasuj projekt instalacji elektrycznej do aranżacji wnętrza
Chociaż może to nie być łatwe na pierwszy rzut oka, bezpieczna elektryka w domu jednorodzinnym wymaga uwzględnienia miejsca dla konkretnych urządzeń. O ile oświetlenie nie potrzebuje przewodów o dużym przekroju ze względu na niski pobór prądu, tak pralka, piekarnik czy żelazko niejednokrotnie pobierają więcej niż 2000 W. Dlatego to tak ważne, by zastanowić się, gdzie będą znajdowały się te urządzenia.
Strategiczne miejsce zajmują sprzęty kuchenne. To tam dzieje się najwięcej, a na domiar złego urządzenia te pobierają sporo energii. Zaleca się utworzenie oddzielnych obwodów dla najbardziej prądożernych akcesoriów domowych takich jak piekarnik, robot kuchenny, ciśnieniowy ekspres do kawy, ale też i pralka. Na tym etapie warto też zastanowić się nad innym aspektem, do którego zależy to, jak działa instalacja elektryczna w domu – jakie przewody prowadzić w konkretnych miejscach. W ten sposób uruchomienie kilku urządzeń w jednym czasie w żaden sposób nie zakłóci działania elektryki.
Elektryka w domu – pamiętaj o instalacji awaryjnej
W pewnych miejscach nagły zanik prądu występuje częściej niż w innych. Warto wówczas zadbać, żeby instalacja elektryczna w domu była wyposażona w generatory. Oczywiście, wykorzystując fotowoltaikę, można być nieco spokojniejszym, chyba że awaria zdarzy się w nocy. Jakie rozwiązania warto rozważyć?
Przede wszystkim w domowych realiach najlepiej sprawdzi się awaryjny akumulator. Wykorzystywany jest jedynie podczas nagłego zaniku prądu, a jego ładowanie przebiega z sieci energetycznej. Taka zapasowa elektryka w domu jest bardzo wygodna, jeśli wykorzysta się system automatycznego uruchamiania.
Kolejny produkt to spalinowy generator prądu. Można go instalować w domu, jednak wiąże się to z kolejnymi komplikacjami. Chodzi m.in. o umieszczenie generatora, odprowadzenie spalin i przechowywanie paliwa. Poza tym hałas może być bardzo uciążliwy.
Uwzględnij dobrego elektryka w domu jednorodzinnym
Nawet jeśli wydaje ci się, że znasz się na temacie, ważne, żebyś zapytał kogoś z większym doświadczeniem o konkretne rozwiązania. Dzięki temu unikniesz powszechnie występujących błędów. Dowiesz się też, ile kosztuje instalacja elektryczna w twoich warunkach – zarówno nowa, jak i ta zaplanowana do wymiany. Prośba o pomoc kogoś doświadczonego pomoże ci też odpowiednio wykonać trzy poprzednie punkty zapewniające o prawidłowym działaniu instalacji.
Instalacje elektryczne w domu a bezpieczeństwo
Nie ma większego sensu porównanie tego, jak instalacja elektryczna w domu wykonywana jest dziś, a jak była prowadzona kilkadziesiąt lat temu. Obecnie stosowane schematy, rodzaje przewodów, bezpieczniki różnicowoprądowe i ograniczniki przepięć powodują natychmiastową reakcję na niekontrolowany upływ prądu. Tym samym zapewniają też możliwość przenoszenia większych mocy, w zależności od przekroju kabli.
I to właśnie ten czynnik, czyli rozmiar przewodów żyłowych, ma bardzo duże znaczenie dla bezpieczeństwa. Wymiana instalacji elektrycznej jest wskazana co jakiś czas z uwagi na nowe warunki użytkowania urządzeń, które znajdują się w twoim domu. Warto mieć świadomość, że w zależności od rodzaju sprzętu i poboru mocy, powinno się stosować przewody o innym przekroju.
Rodzaje instalacji elektrycznych a sprzęt
Dla zapewnienia bezpieczeństwa podczas użytkowania urządzeń bardzo ważne jest użycie do nich odpowiednich przewodów z optymalnym zabezpieczeniem przepięciowym. Jeśli zastanawiasz się, jakie przewody ma instalacja elektryczna w domu, te akapity są dla ciebie.
W instalacjach jednofazowych, czyli najczęściej wykorzystywanych w domach, powszechnie wykorzystywanym rodzajem przewodu jest ten o przekroju 1.5 mm². Wytrzymuje on prąd o wartości 16 A i najczęściej takie zabezpieczenie nadprądowe posiada. Jeżeli w jeden obwód podłączone są urządzenia pobierające sporo energii, to prąd płynący przez przewód może przekroczyć wartość 16 A i oscylować w granicach nawet 18-19 A. Wyłącznik nadprądowy zareaguje dopiero po pewnym czasie, co może spowodować uszkodzenie izolacji.
Taka sytuacja jest bardzo niebezpieczna i może w końcu doprowadzić do przepalenia przewodów. Instalacja elektryczna w domu ulegnie uszkodzeniu, co niesie za sobą spore niebezpieczeństwo. Dlatego w przypadku oświetlenia zaleca się przygotowanie przewodów o przekroju 1.5 mm², dla obwodów uniwersalnego zastosowania – 2.5 mm², a w przypadku sprzętów o największym poborze prądu niezależne obwody z kabli 2.5 mm².
Projekt instalacji elektrycznej, czyli jak poprowadzić przewody
Istnieje kilka metod układania przewodów w pomieszczeniach. Mowa o montażach:
- podtynkowych (najpopularniejsze w mieszkaniach);
- natynkowych w osłonach PVC (zazwyczaj w budynkach gospodarczych);
- naściennych bez dodatkowej osłony (kabel przytwierdzony do tynku, zazwyczaj stosowany tam, gdzie nie ma budżetu na dodatkowe osłony).
To, jakie rodzaje instalacji elektrycznych znajdą zastosowanie w twoim przypadku, zależy wyłącznie od ciebie. Oczywiście wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych zastosowanie mają głównie metody podtynkowe, które warto zaplanować dobrze, bo ich modernizacja wymaga dużego remontu.
Elektryka w domu – rozmieszczenie gniazdek
Jeśli instalacja elektryczna w domu wymaga wymiany, w pierwszej kolejności trzeba będzie dobrze rozplanować rozmieszczenie gniazd, włączników i oświetlenia. Od wielu lat nie stosuje się już punktów zasilania na wysokości metra i wyżej. Jeśli jednak masz pewność, że takie gniazdko jest potrzebne dla konkretnego sprzętu, warto je zaplanować. W innych przypadkach standardowo montuje się je na wysokości ok. 30 cm od podłogi.
Instalacja elektryczna w domu – jakie przewody i jak je prowadzić?
Kolejna ważna zasada to dokładne rozrysowanie linii, po których będą biegły przewody. Najlepiej jest rozpocząć od miejsca, w którym zasilanie będzie dostarczane do puszki i z niego przeprowadzić linie po konkretnych punktach. Instalacja elektryczna w domu może zostać wykonana w konkretnym pomieszczeniu na zasadzie:
- bezpuszkowej, z połączeniem kabli w gniazdkach;
- przy użyciu puszek i osobnym prowadzeniu przewodów do konkretnego punktu.
Wymiana instalacji elektrycznej – bruzdy na kable
Najmniej uciążliwym sposobem na wykonanie korytek w ścianach jest użycie bruzdownicy do młotowiertarki. W przypadku przewodów 2.5 mm², czyli uniwersalnego rozwiązania domowego, wystarczy wykonać bruzdę o głębokości ok. 2 cm i szeroką na tyle, by zmieściły się w niej przewody. Warto więc ocenić, czy będzie biegł tędy jeden przewód, czy kilka.
Instalacje elektryczne w domu powinny być ułożone zgodnie z ogólnie przyjętymi normami, a więc:
- przewody muszą zostać przytwierdzone do ściany przy pomocy kołków plastikowych lub blaszek;
- ułożenie kabli do ściany musi następować stroną płaską;
- zaciski warto stosować gęsto np. co 30 cm;
- na zakrętach bruzd przewody powinny być zaokrąglone, nie mogą być załamane;
- kable kładzie się tak, by sztywno tworzyły linie proste, nie mogą zwisać, ani być luźne;
- kładąc przewody, należy zostawić ok. 30 cm więcej kabla poza przyłącze;
instalując włączniki i gniazdka, zawsze należy wyłączyć prąd.
Rodzaje instalacji elektrycznych – instalacja peszlowa
Zatapianie przewodów w ścianach wymaga niewielkich nakładów pracy w porównaniu do wykonywania instalacji przy pomocy peszli. Jednak w niektórych przypadkach jest to bardzo dobre rozwiązanie. Szczególnie, że umożliwia szybką zmianę przewodów w razie potrzeby. Instalacja elektryczna w domu oparta na prowadzeniu kabli w osłonach peszlowych zazwyczaj wykonywana jest przy sufitach podwieszanych i ściankach działowych.
Taki rodzaj prac wykonywany w ścianach tradycyjnych z cegły czy betonu komórkowego wymaga głębszych i szerszych bruzd. Poza tym ważna jest też średnica samego peszla, by kilka przewodów mogło się w nim zmieścić.
Projekt instalacji elektrycznej – jak przeprowadzić kable przez peszle?
Najpierw musisz dokładnie zainstalować gniazdka i włączniki oraz puszki, w których będą łączone przewody. Można je zamocować na masę tynkową lub piankę montażową, w zależności od własnych preferencji. Najczęściej jednak wybiera się tynk, bo będzie on przydatny później do zalepiania bruzd.
Po wyschnięciu masy, która stabilizuje puszki i punkty w ścianach, można przeprowadzić peszle. Jako że ich kształt powoduje wywijanie się rurek, najlepiej jest zamontować je na specjalne haki. Pamiętaj, aby nie zgiąć peszli, bo to zmniejszy ich przekrój. Taka instalacja elektryczna w domu wymaga też oczywiście przewodów, które najlepiej zaizolować na końcach i zakończyć dołączonym do peszla drutem. Potem, po wyschnięciu masy tynkowej przytrzymującej peszle, można przeprowadzić kable z punktu do punktu.
Instalacja elektryczna w domu – jakie uprawnienia musisz mieć?
Remontując dom, możesz samodzielnie przeprowadzić kable i podłączyć je do poszczególnych gniazdek, włączników i źródeł światła. Możesz też położyć kable sieciowe, antenowe lub takie do przyłączenia urządzeń np. HDMI. Jest jednak ważny powód, dla którego nie zawsze jest to najlepszy pomysł. Jeśli nie masz uprawnień SEP oraz pomiarowych, odbiór instalacji elektrycznej będzie musiał być wykonany przez osobę z ważnymi uprawnieniami. W efekcie i tak musisz zatrudnić specjalistę, a może okazać się, że instalacja wymaga poprawy.
Samo położenie kabli nie jest zbyt skomplikowane, jeśli znasz podstawowe zasady wymienione powyżej. Jeżeli dodatkowo masz wiedzę o energii elektrycznej i wiesz, co, gdzie, i jak powinieneś umiejscowić, to takie prace mogą być dla ciebie realne do wykonania. Tylko, czy po ich zakończeniu jakikolwiek elektryk będzie chciał wystawić protokół pomiarowy? Nad tym musisz dobrze się zastanowić.
